Kent İmgesi Kitabı, Kevin Lynch’in 1960’ta yayımlanan ‘The Image of the City’ adlı kitabının İrem Başaran tarafından Türkçeye çevirilen eseridir. Şehirci Kevin Lynch hakkında detaylı bilgi için Kevin Lynch Kimdir ? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Bu içeriğimizde Kevin Lynch analizi olan Kevin Lynch 5 ilkesi, 5 elementini de inceleyeceğiz.
İçerikte Neler Var ?
Kent İmgesi Kitabı Kevin Lynch
Görünüş ne kadar sıradan olursa olsun, kentlere bakmak insana özel bir zevk verir. Her bireyin zihnindeki kent imajı birbirinden farklıdır. Kentlerin görünümleri hakkında olan bu kitap insanların akıllarındaki imaj öğeleri hakkında sorular sorar. Bir kentte akılda kalan şey nedir? Aynı kentte iki defa kaybolmak mümkün müdür? Hareketli bir yaşamın olduğu kent insanları nasıl etkiler?
Kevin Lynch Kent İmgesi kitabında bu derin soruların cevaplarını üç önemli Amerikan kenti, Los Angeles, Boston ve Jersey City’yi merkeze alarak anlatıyor. Şehir plancılarının yaptıkları değişikliklerin insanların kenti algılayışlarında ne gibi farklılıklara yol açtığından, sokak görüşmelerinden çıkan sonuçlara kadar birçok ayrıntıdan oluşan kitap, bir kentle kurulan ilişkinin aslında hiç de basit bir şey olmadığının kanıtı niteliğindedir.
Kevin Lynch Kent İmgesi kitabında mekanın zihinde kalıcı olmasını önemsemekte, mekanların ve binaların bütünlük içinde olması gerektiğini yani kimlik ve yapılaşma bütünlüğünü vurgulamaktadır. İnsanın yatay düzlemde bir çevreyi betimlerken hangi kent elemanlarını kullandığını ortaya koymaya çalışmış ve kentlerin görünümlerini ve akılda kalıcılığını 5 temel görsel algılama öğesine ayırmıştır;
- İzler (paths),
- Kenarlar (edges),
- Bölgeler (districts),
- Düğümler (nodes) ,
- İşaret Öğeleri (landmarks),
Bu 5 bileşen kentin kişiliğini ve mekânsal karakteristiğini bizlere sunan başlıca imaj öğeleridir.
Kent İmgesi Bileşenleri – Kevin Lynch 5 Elementi, ilkesi
1. İzler
Evlerin arasından giden bir yaya yolu, 15 metrelik bir taşıt yolu veya demir yolu, insanların hem çevrelerini algılamaları için araç hem de onları yönlendiren bir objedir. Yollar kimi zaman eşik kimi zaman da bölgeler arası geçiş için elverişlidir.Kevin Lynch okunabilir bir kentin ücra köşesine bile konsanız yolların hiyerarşik yapısından kent merkezine ulaşabileceğinizi öngörür. Yeşillendirilmiş ve yayalaştırılmış yollar yayaları ister istemez içine alır ve onlar için bir güzergah belirlerken, bir taşıt yolu yaya için sınır oluşturabilir.
2. Kenarlar
Konut bölgesinde yürüyorsunuz; evler, parklar, otoparklar belki ilkokul ve küçük bir market. Bir süre aynı doğrultuda yürümeye devam ettiğinizde yolun karşısına geçiyorsunuz ve küçük sanayi alanı başlıyor. Yollar kadar somut olmayan sınırlar öğesi genellikle iki farklı bölge arasında kalan geçiş alanıdır. Kent ve deniz arasında kalan kumsal alan, konut ve sanayi arasındaki yol veya duvarlar iyi birer örnektir. Kişinin kendine özel psikolojik sınırları da mevcuttur ve alanı tanımasında büyük rol oynayan etmenler arasındadır. Soyut lineer bir eşik gibidirler.
3. Bölgeler
O an bulunduğunuz konumda etrafınıza baktığınızda; yollardan, bina tipolojilerinden, alanın mekânsal karakteristiğinden nerde bulunduğunuzu anlayabilirsiniz. Ticaretin yoğunlaştığı, meydanların ve bir heykelin bulunduğu veya hizmet binalarının olduğu yerde direk aklınıza gelen ‘’ben şehir merkezindeyim’’ olacaktır. Konutlar ile çevrili bir yerde konut bölgesi, gürültülü ve tek katlı imalathanelerin bulunduğu yer ise sanayi bölgesi olacaktır. Bölgeler kişiden kişiye büyüklük ve şekil değiştirebilir.
4. Düğüm/Odak
Bu noktalar gözlemcinin kente girebilmesini sağlayan stratejik noktalar veya bir noktadan diğerine yolculuk etmesinin en akılda kalıcı olduğu yerlerdir. Kavşaklar birçok yolun birleştiği nokta olduğu için bağlı olduğu yol sisteminin özelliğine göre işlevsellik alır. Yaya yollarının birleştiği bir düğüm meydandır, kapalılık hissiyatı verir, insanların kentsel yaşama katılma alanları olduğu için odak noktası adı verilir. Bir dört yol ağızı, meydan veya park olarak örnekleyebiliriz. İnsanların kesişme, kaynaşma ve dağılma noktalarıdır.
5. İşaret Öğeleri
Bir heykel, farklı bir bina, herhangi bir işaret levhası, dükkan veya büyük bir dağ olabilir. İşaret öğeleri noktasal referans kaynağı oluşturur. Genellikle kolay tanımlanabilen fiziksel oluşumlardır. Herkesin hem fikir olduğu işaret öğelerinin yanında (mesela Paris Eiffel Kulesi) yine kişiler arası özel işaret öğeleri olabilir (Nurten bakkal gibi). En belirgin özelliği ise fiziksel ve/veya içerik yada unutulmaz objeler olmalarıdır.
Kent İmgesi Kitabı – Kevin Lynch İçindekiler
-
Çevrenin imgesi
- Okunaklılık
- İmgeyi Oluşturmak
- Yapı ve kimlik
- İmgelenebilirlik
-
Üç Şehir
- Boston
- Jersey City
- Los Angeles
- Ortak Noktalar
-
Kent İmgesi ve Bileşenleri
- Yollar
- Kenarlar/Sınırlar
- Bölgeler
- Düğüm/Odak Noktaları
- İşaret Öğeleri
- Öğeler Arası İlişkiler
- Değişken İmge
- İmgenin Kalitesi
-
Kent Formu
- Yolların Tasarımı
- Diğer Öğelerin Tasarımı
- Formun Nitelikleri
- Bütünü Algılamak
- Metropoliten Form
- Tasarım Süreci
- Yeni Bir Ölçek
- Ekler
- Ek A: Yön Bulmaya Dair Bazı Referanslar
- Ek B: Kullanılan Yöntemlerin Esasları
- Ek C: İki Örnek Analizi
- Kaynakça
- Dizin
Kent İmgesi Yazarı Kevin Lynch hakkında detaylı bilgi için Kevin Lynch Kimdir ? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kent İmgesi kitabı hakkında yorum,görüş ve sorularınızı aşağıdaki yorum bölümünden iletebilirsiniz.
